Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihat Rehberleri Serisi – Kitlesel Protestolar
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihat Rehberleri serisi, Mahkeme’nin önemli karar ve hükümlerinin anlamaya yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Periyodik olarak güncellenen bu seri, Sözleşme maddeleri ve tematik olarak ikiye ayrılmaktadır.
Şubat 2020’de yayınlanan Kitlesel protestolar hakkındaki rehber, orijinal olarak İngilizce olarak yayınlamış olup, Avrupa Konseyi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin onayı dahilinde Eşit Haklar İçin İzleme Derneği tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Çeviriye katkı sunan Dicle Çakmak, Işıl Demirakın ve Alara Sert’e teşekkür ederiz.
Bu rehber, kitlesel protestolar temasıyla Mahkemenin içtihadını analiz etmekte ve konuyu Sözleşme’nin farklı maddeleri bakımından ele almaktadır.
Demokratik toplumlarda, önemli bir yer tutan, aynı anda bir ifade ve hesap verilebilirlik ve katılım aracı olan toplanma özgürlüğünün, örgütlenme ve ifade özgürlükleri ile özel bir ilişkisi bulunmaktadır. Bu rehberde, ana tema “kitlesel protestolar” olarak belirtilmesine rağmen, toplanma özgürlüğü tarafından güvence altına alınan sadece protestolar değildir. Mahkemeye bu bağlamda en çok başvuru protestolara yönelik müdahalelerden kaynaklanmaktadır. Buna rağmen, bu rehberde ve Mahkemenin içtihadında farklı toplantı biçimleri de incelenmiştir.
Toplanma özgürlüğü ve kitlesel protestolara yönelik müdahale birçok biçimde ortaya çıkmakta, sıklıkla düzenleme, katılım ve (varsa) takip eden soruşturma kapsamında gözlemlenmektedir. Bu rehberdeki inceleme Sözleşme’de güvence altına alınan yaşam hakkı (madde 2), işkence veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele yasağı (madde 3), özgürlük ve güvenlik hakkı (madde 5), adil yargılanma hakkı (madde 6), ifade özgürlüğü (madde 10) ile toplanma ve örgütlenme özgürlüğü (madde 11) kapsamında ele alınmıştır.
Rehberin PDF haline bu bağlantıdan erişebilirsiniz.
