Ulusal Eşitlik Kurumlarının Irkçılık İddialarını İncelemekteki Yükümlülükleri
Saab Cafe, 2019 yılında Ankara Çankaya’da Türkiye’deki ilk Somali restoranı olarak açıldı. Restoranın ortaklarından biri olan Somali uyruklu M.I.A, 2012 yılında üniversite eğitimi için Türkiye’ye gelmiş, iki ayrı üniversitede okumuş, ilkinden 2017 yılında ikinci üniversiteden de 2021 yılında mezun olmuştur. Altıdan fazla Türkçe makalesi olan ‘İlahiyatçılık ve Din Görevliliği Meslek Ahlakı’ kitabını Türkçe’den Somali diline (Af Soomaali) çeviren M.I.A aynı zamanda TRT’de belgesel danışmanlığı da yapmıştır.
Ağustos 2021 tarihinden itibaren Saab Cafe’ye yönelik keyfi denetimler ve uygulamalar başlamıştır. Denetimlerde ayrımcı ve ırkçı söylemler kullanıldığı medyaya yansımıştır. Medyaya yansıyan görüntülerde denetimler sırasında restoranda bulunan tüm müşterilerin dışarı çıkarıldığı, restoranın isim tabelasının renklerinin değiştirildiği, işletmecilere yönelik “buradan gidin, siz burada istenmiyorsunuz” vb. ırkçı söylemler kullanıldığı görülmektedir.
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, basına yansıyan haberlere rağmen olayla ilgili resen inceleme başlatmamıştır. M.I.A, 01.12.2021 tarihinde “kolluk personeli tarafından kötü muameleye uğradığı ve ayrımcı muameleye maruz kaldığı’’ gerekçesiyle TİHEK’e başvuruda bulundu.
Kanuni görevi olmasına ve yetkisi bulunmasına rağmen yapılan başvuruya ilişkin hiçbir işlem yapmayan TİHEK, M.I.A’nın sınır dışı edilmek üzere geri gönderme merkezine alınmasından 6 gün sonra kararını web sitesinde yayınladı.
Kolluğun gözaltı, tehdit, isim değişikliği, tabela boyama gibi baskılarına maruz kaldıktan sonra oturum izni iptal edilen ve zorla Somali’ye gönderilmek üzere geri gönderme merkezine götürülen başvurucunun TİHEK’e yaptığı başvuruya ilişkin herhangi bir ihlalin olmadığına dair karar, 09.08.2022 tarihinde 5 üyenin karşı oyuyla oy çokluğu ile alınmıştır.
TİHEK’in kararına ilişkin Doç. Dr. Tolga Şirin tarafından kaleme alınan bu karar analizi raporunda, ayrımcılık yasağı bakımından ilk bakışta testi, ırksal profilleme ve etkili soruşturma kavramları ışığında değerlendirme yapılmış ve kötü muamele yasağının olaydaki görünümü ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Karar Analiz Raporu’na Erişmek İçin
https://www.esithaklar.org/wp-content/uploads/2024/01/karar-Analizi-Dizisi-2-Ti̇hek-M.I.A-karari.pdf
